این روش ها به منظور جبران نقایصی هستند که باعث اختلال بلع در بیمار شده اند و با استفاده از این روش ها بدون اینکه فیزیولوژی بلع تغییر کند، علایم اختلال بلع مانند آسپیراسیون و یا باقی ماندن مواد غذایی در مسیر بلع حذف می شوند، از این رو به این روش ها ، روش های علامت درمانی هم گفته می شود. این روش ها شامل
۱- روش های تغییر وضعیت و موقعیت سر و گردن؛ که این تغییر وضعیت موجب تغییر ابعاد حلق می شود و در نتیجه مسیر عبور غذا، بدون اینکه به بیمار فشار بیاید ، در طول بلع تغییر می کند.
۲- روش های افزایش و بهبود حس های داخل دهانی
۳- تغییر حجم و سرعت ارایه مواد غذایی به بیمار
۴- تغییر غلظت مواد غذایی
۵- استفاده از پروتزهای داخل دهانی
۶- تغییر در نوع روش یا وسیله غذا دادن به بیمار
روش های وضعیتی
از آنجا که اندام های درگیر در فرآیند بلع ؛ مانند دهان، حلق، حنجره و قسمت گردنی مری در ناحیه سر و گردن قرار دارند، بنابراین وضعیت قرارگیری این اندام ها و راستای قرار گرفتن آن ها نسبت به تنه در وضعیت غذا خوردن و بلعیدن فرد تاثیر گذار خواهد بود. انسان در هر وضعیتی مانند نشسته یا خوابیده قادر به خوردن و بلعیدن است؛ اما وضعیت مناسب برای خوردن و بلعیدن، در افراد طبیعی به این صورت که؛ در وضعیت نشسته ؛ لگن و تنه در یک راستا قرار بگیرند و مفصل لگن و همچنین زانو در وضعیت خم شدن و ۹۰ درجه ای قرار بگیرند و سر و‌گردن‌نیز نسبت به شانه طوری قراربگیرند، که گردن کامل کشیده باشد و‌سر کمی در وضعیت خم شدن به جلو ، طوری باشد که چانه به جناغ نزدیک شود.
اما همان طور که گفته شد ، این وضعیت برای افراد طبیعی مناسب است ولی اگر فرد به هر دلیلی مبتلا به اختلال بلع باشد، با تغییر در این وضعیت می توان نقصی که باعث مشکل او شده است را جبران نمود و علایم اختلال بلع ؛ مانند آسپیراسیون یا باقی ماندن غذا در حفره های دهان و حلق را برطرف نمود.
همان طور که تحقیقات گوناگون نشان داده اند با تغییر در وضعیت سر یا بدن هنگام بلعیدن می توان ۷۵ تا ۸۰ درصد مشکل آسپیراسیون ناشی از ورود مواد غذایی به مسیر هوایی را برطرف نمود. روش های وضعیتی از طریق تغییر در مسیر جریان غذا، تغییر ابعاد حلق به صورت سیستماتیک و تغییر درون دادهای حسی نواحی دهان و حلق باعث حذف آسپیراسیون و همچنین حذف باقی ماندن غذا در حفره های دهان و خلق ، بعد از بلع می شوند.
درمانگر باید برای هر بیمار ، با توجه به شرایط فیزیولوژیک و آناتومیک او، یک یا دو روش را به صورت آزمایشی به کار ببرد و نتیجه آن را به طور مستقیم، از طریق کاهش آسپیراسیون و یا غیر مستقیم توسط ویدیوفلوروسکوپی مشاهده کند و اگر روش مناسب بود، آن را برای بیمار به کار ببرد. روش های وضعیتی معمولا در اکثر بیماران به صورت موقتی به کار می روند، ولی برخی بیماران؛ مانند بیماری های نورولوژیک شدید به صورت دایمی به کار می روند تا بتوانند به راحتی عمل بلع را انجام دهند.
۱- تکنیک به پایین آوردن سر یا به پایین آوردن چانه
۲- تکنیک به عقب بردن سر
۳- تکنیک چرخاندن سر به سمت ضایعه
۴- تکنیک‌کج کردن سر به سمت قوی تر و سالم تر
۵- تکنیک خوابیدن یا دراز کشیدن به پشت یا یک طرف بدن
۶- تکنیک چرخاندن سر
۷- تکنیک پایین آوردن چانه همراه با چرخاندن سر به سمت ضایعه
کاردرمانی و‌گفتاردرمانی در کرج با آگاهی از تمام روش های درمانی اختلالات بلع و با تجربه چندین ساله در این زمینه به درمان اختلالات بلع در کودکان و بزرگسالان اقدام می کند. گفتاردرمانی کرج برتی اختلالات بلع از روش های وضعیتی و ماساژ و حسی استفاده می کند تا بیمار به استقلال کامل در زمینه بلع دست پیدا کند.
گفتاردرمانی بهار هم در کودکان و هم در بزرگسالان با اختلال بلع همکاران با تجربه و به روز را برای درمان این اختلالات به کار می گیرد.
